De naam 't Schermer Eyland

De naam van de schietsportvereniging, 't Schermer Eyland 
is afgeleid van de historische naam van een gebied, dat 
tegenwoordig bekend staat als de Eilandspolder. Zelfs 
nu nog is te zien, dat dit gebied, ook wel eens het oude
land genoemd, zichtbaar hoger ligt dan de Schermer en de
Beemster, waar het tussen ligt. Maar dat is niet altijd 
zo geweest. Zullen we eens teruggaan in de tijd? 
We gaan dan voor ons doen erg ver terug, namelijk tot ca.
het jaar 950 na Christus. De Romeinen zijn alweer bijna 
500 jaar vergeten en ook de laatste Noorman is bijna 100 
jaar geleden vertrokken. De abdij van Egmond, gesticht 
rond het jaar 920, is inmiddels een machtsfaktor van 
betekenis aan het worden. We moeten ons het Noordholland 
van toen als volgt voorstellen: De kust lag enkele km's 
verder in zee dan tegenwoordig het geval is en de kustlijn
was tot aan de waddeneilanden nog bijna geheel gesloten. 
Lange strandwallen van Calais tot aan Denemarken toe en 
talrijke zandruggen kenmerkten de kustlijn van toen. 
(Onze waddeneilanden zijn restanten van deze oude strand-
wallen.) Noordelijk van Alkmaar, tussen Egmond en Zijpe,
is er een doorbraak waar de zee het land is binnengedrongen.
Deze kustgebieden waren als sinds de romeinse tijd door 
mensen bewoond. De rest van Noordholland bestond nog geheel
uit een uitgestrekte, onbewoonbare, sompige veenwildernis 
met riet, biezen en gras, doorsneden door een groot aantal 
rivieren en andere waterlopen. Wat we nu kennen als de 
Beemster (Bamestra), de Schermer (Scirmere) en b.v. de 
Stierop, waren toen geen meren maar rivieren door het veen-
landschap. Veel van die oorspronkelijke rivieren bestaan nu 
nog steeds, maar zijn opgenomen in kanalen en vaarten of 
zijn als gedeeltelijke waterpartijen of straatnaambordjes 
terug te vinden in woonwijken. 
Het Almere, in de Romeinse tijd nog Flevomeer genoemd, 
later Zuiderzee en in onze tijd IJsselmeer, stond nog onder
invloed van het getij van de Noordzee. Varend over deze 
rivieren kon je natuurlijk wel in deze veenmoerassen door-
dringen, maar je er vestigen was amper mogelijk. Het is te 
danken aan een natuurlijke ontwikkeling, een klimaatsver-
betering in de loop van de 10de eeuw, dat de mens er zich 
kon gaan vestigen. Het ging minder regenen en de temperatuur 
steeg, waardoor de bovenlaag van het veen verdroogde en kon 
worden betreden. Het gevolg van deze klimaatverandering was 
echter, dat in de kustgebieden de grond te droog werd voor 
akkerbouw. (Tegenwoordig heet dat "het broeikaseffekt" en is 
het de schuld van onze auto!) Verder was er in de 10de eeuw 
overal in Europa een bevolkingstoename te constateren, 
waardoor er een sterke behoefte ontstond naar nieuwe neder-
zettingen en ontginningen. Binnen een eeuw was het hele 
gebied achter Egmond tot aan de Beemster en de Purmer al 
ontgonnen. Ontgonnen door pioniers, die eerst alleen en 
daarna met hun gezinnen, naar de nieuwe gebieden trokken, 
daar onderkomens bouwden om te wonen. Veeteelt, een beetje 
akkerbouw en visvangst, daar moesten ze van bestaan. Vocht, 
koude, mist, muggen, hitte, honger en ziekte, het zwarte 
veenwater als drinkwater, je kunt je nauwelijks voorstellen, 
dat ze er gelukkig waren. 
 

 Duidelijk is hier tussen de 'gewone' 
  akkers een deel van het oude 
  Schermereiland te zien, met links op 
  de kop het dorp Schermerhorn. 
  Duidelijk is ook de Beemster te zien, 
  die aan het IJsselmeer grenst.
  Links van Schermerhorn ligt nog het
  poldertje Mijzen en op de voorgrond
  de Schermer.

Door het ontwateren van het veen begon de bodem te dalen 
(inklinken) en had men steeds vaker last van wateroverlast, 
waardoor men weer nieuwe akkers moest ontginnen. Steeds meer 
sloten en kanalen doorsneden het veenlandschap. Eén van de 
eerste nederzettingen in dit gebied was het dorp "Scirmere" 
dat tussen Grootschermer en Schermerhorn moet hebben gelegen,
maar nu geheel is verdwenen. Het dorp Graft wordt het eerst
genoemd als Greft in bronnen van tussen 1100 en 1120. 
Schermerhorn (Scirmerhorn) heette tot 1062 nog Den Horn en 
zal als nederzetting rond het jaar 1000 zijn ontstaan maar 
daarover is nog niets bekend. Het ligt in de vooruit-
geschoven punt (horn) aan het Zwet tegen de Beemster aan. 
Niet alleen de genoemde sterke bodemdaling was verantwoorde-
lijk voor het ontstaan van de grote meren. Door de klimaats-
verbetering was er ook een voortdurende zeestijging. In de 
11de en in het begin van de 12de eeuw ging het allemaal nog 
wel geleidelijk, maar de zeeinvloed nam hand over hand toe. 
De zee begon een aantal belangrijke openingen in de voorheen
bijna gesloten kustlijn te forceren. Uiteindelijk drong de 
zee ver Noordholland in en werden grote delen van de kust en
het veen weggeslagen. Er ontstonden overal eilanden, een 
soort waddengebied. Een aantal rivieren trad flink buiten 
zijn oevers, waardoor er brede maar ondiepe meren gingen 
ontstaan zoals de Schermeer, wat eerst een gebied van water
en moeraseilanden was en de Beemster, waar de zee door een 
verbinding bij Schardam meer invloed had en waar het geducht
kon spoken. Tussen deze meren is een stuk veenland gespaard
gebleven: het Schermereiland.

Omstreeks 1200 zal het Schermereiland zijn ontstaan. Vanaf dat 
moment moest de mens zijn woongebied met dijken gaan beschermen 
tegen het buitenwater. Het heeft tot in het begin van 1600 geduurd, 
voor we in staat waren om de Schermeer (1635) en de Beemster (1612) 
weer aan het water te ontrukken. 
Dankzij deze bijna 1000 jarige strijd van onze voorouders kunnen 
wij nu op de bodem van de Schermer onze sport bedrijven. 
En de zee? Die stijgt nog steeds...